Droge voeten in Den Haag

Als ik vanuit het Noorden Den Haag binnenrijd, doe ik dat altijd via de Landscheidingsweg. Laatst reed ik daar weer eens, keek links, keek rechts en vroeg ik me af welke landen toch door deze weg van elkaar gescheiden worden.

Onder de zeespiegel

Altijd als ik het woord “polder” lees, hoor de stem van mijn aardrijkskundeleraar in mijn oor: ‘Een polder is een omdijkt stuk land, waarin het waterpeil kunstmatig beheerd wordt’. We leven in een land dat voor meer dan 50% onder de zeespiegel ligt en dat betekent dat het beheer van ons waterpeil een zaak van leven of dood is.
In de middeleeuwen brak het besef door dat een goede waterhuishouding alleen maar mogelijk is door samenwerking van diverse partijen, van alle rangen en standen. En die samenwerking moest georganiseerd. Daarvoor werden de waterschappen of hoogheemraadschappen opgericht. Het eerste officiële waterschap was het Hoogheemraadschap van Rijnland, dat in 1255 werd ingesteld door graaf Willem II van Holland. Van oudsher zorgen de waterschappen voor goede dijken en voor het wegpompen van water. Eerst met windmolens, later met stoomgemalen en nu met elektrisch aangedreven gemalen.

Polderen

Wij Nederlanders hebben deze noodzaak tot samenwerken in onze cultuur opgenomen. Zet 2 of meer Nederlanders bij elkaar en ze gaan op zoek naar consensus en compromissen. Buitenlanders verbazen zich over deze manier van werken. Ze ervaren dat het lang duurt voordat we besluiten nemen, maar ook dat dan vervolgens meer mensen achter het besluit staan.

Landscheiding

Naast het Hoogheemraadschap van Rijnland ligt dat van Delfland. De Landscheiding was een dijk tussen Rijnland en Delfland en noodzakelijk om te voorkomen dat water uit het gebied van Rijnland in Delfland wateroverlast zou geven. Het polderpeil in Rijnland was nl. gemiddeld ongeveer 1 meter hoger dan dat in Delfland. Vandaag de dag is het net andersom. De dijk is ingesteld door Floris V en wordt voor het eerst vermeld in een charter van 1285.
Tot in de vorige eeuw kon je de dijk nog zien. In de loop van de jaren zijn de polders echter opgehoogd, waardoor de oude dijk aan het oog is onttrokken. De Landscheidingsweg loopt over een deel van het traject van deze dijk.

Het waterschap in de loop der jaren

Alle bezetters die we over de vloer hebben gehad, hebben deze bestuurslaag altijd ongemoeid gelaten. Spanjaarden, Fransen en Duitsers hadden goed in de gaten dat ze het waterbeheer aan de Nederlanders zelf moesten overlaten.

Het werk van de waterschappen is inmiddels breder dan dijken aanleggen/onderhouden en water wegpompen. In de 19e eeuw brak het besef door dat ook de kwaliteit van het water belangrijk is voor onze gezondheid en kregen de waterschappen ook de waterzuivering in hun pakket.

Het Hoogheemraadschap Delfland zorgt er iedere dag voor dat we in Den Haag droge voeten houden en dat ons afvalwater weer schoon wordt. Denk daar maar aan als je over de Landscheidingsweg rijdt of als je het toilet doortrekt!

Meer verhalen over Haags water (zoet en zout) vertel ik tijdens de fietstour ‘Den Haag van stad en zee‘.