Heb je de laatste tijd nog personeelsadvertenties gezien voor de volgende beroepen: bontnaaister, kostuumnaaister, rokkenwerkster, taillewerkster, modinette, liftboy of loopjongen? Van 1839 tot in de 70er jaren van de vorige eeuw, kon je in deze beroepen aan de slag bij de firma Kühne en Zonen.
Dit modehuis zat eerst op de Hoogstraat 23 en liet in 1909 op de hoek van de Kneuterdijk en de Plaats een nieuw pand neerzetten. De krant Het Vaderland noemde dit ontwerp van de architecten Mutters en Gort een ‘mooi, kloek huis met edele, rustige lijnen’.
Om wat meer te weten te komen over wat zich in dit mooie pand afspeelde, heb ik een oproep geplaatst ‘Wie werkte bij Kühne’. Reacties hierop staan in dit artikel.
Bont
In het artikel bij de opening van het nieuwe pand staat ‘de bontwerkers Kühne en Zonen’. En bont was ook een van hun belangrijke producten. Het Vaderland plaatste in 1934 het verslag van een modeshow met ‘kostelijke bontjassen van nerts en hermelijn’. Ook waren daar mantels en japonnen met bont gegarneerd te zien. Karel Koper was een korte tijd liftboy bij Kühne en herinnert zich de bontzolder, waar zomers het bont van de klanten werd opgeslagen. Dat werd eerst met speciale machines geklopt en in een speciaal geconditioneerde ruimte bewaard.
Elsa Altorf vertelt: ‘Mijn grootmoeder (1888-1975) heeft daar gewerkt als jonge vrouw als mannequin, moest daar dure bont mantels showen voor rijke klanten. Omdat dat niet de hele dag in beslag nam, moest zij ook in het bont-atelier werken. Zij kreeg te kampen met eczeem aan haar handen waarvan men in die tijd dat niet associeerde met het werken met bont. Als ze met vakantie ging, was het eczeem weg, maar als ze weer ging werken, had ze er weer last van. Met het dragen van bontjassen had zij geen last en zij heeft dat dan ook haar hele leven met plezier gedaan.’
In de Maasbode van 1947 vond ik een advertentie met de tekst waarin iemand wegens vertrek naar Indië een bontjas te koop aanbood. “Gekost ƒ3500,= nu ƒ2000 – vervaardigd door hofbontwerker Kühne”.
Hofkleding
In een advertentie van 1890 noemt de firma zich heel trots: HOFbontwerkers. Dit betekende toen dat leden van het Koninklijk Huis ook klant waren. Het hoogtepunt van de relatie tussen Kühne en het hof kwam in 1936. Toen kreeg de firma de opdracht om de bruidsjurk voor Prinses Juliana te maken en de japonnen voor de twaalf bruidsmeisjes.
De ontwerper of ontwerpster staat nergens genoemd, de stijl van de bruidsjurk past in die van de 30er jaren: veel stof, die ook soepel moest zijn en als soort Grieks gewaad om het lichaam gedrapeerd werd.
Karel Koper weet dat ook na de oorlog Juliana klant bij Kühne was, maar helaas heeft hij haar nooit in zijn lift mogen vervoeren.
Modinette
Twee dochters van Willy Polderman-Van den Bergh vertelden mij dat hun moeder in 1943 op haar 17e bij Kühne begin als leerling coupeuse. Ze werd ook bontnaaister, al vond ze het werken aan bontmantels vreselijk stoffig werk. Ze heeft ook eens mee mogen werken aan een japon voor Koningin Wilhelmina. Met haar collegaatjes had ze het blijkbaar erg gezellig, zoals te zien is op een foto gemaakt bij de fontein op het Binnenhof. Willy staat uiterst rechts. In 1951, na de geboorte van haar eerste kind, stopte ze met werken al is ze later weer teruggekeerd in het modevak.
Addie Scheffers was ook kostuumnaaister en coupeuse bij Kühne en haar zus herinnert zich vooral de ontzettend hoge bedragen die de klanten van het modebedrijf blijkbaar konden betalen.
Je moest dus of heel rijk zijn om een creatie van Kühne te kunnen dragen of goede contacten hebben. Zo had de moeder van Marijke Bos-Dekker een vriendin die bij het modepaleis werkte. Voor haar huwelijk kon ze een pakje lenen, waarmee ze dan ook trots op haar trouwfoto staat.
Parijse mode
In het Algemeen Handelsblad van 4 april 1965 staat een verslag van een modeshow van Kühne met als titel ‘Parijs in Den Haag’. Het bedrijf had overeenkomsten met grote modehuizen als Dior, Givenchy en Chanel en ze konden daarom de modellen van deze huizen voor hun klanten op maat maken. Het artikel benadrukt dat al te opvallende, excentrieke ontwerpen niet door Kühne werden getoond. In Den Haag alleen gedistingeerde, tijdloze mode!
Blijkbaar waren er uiteindelijk niet meer genoeg Haagse dames die zich deze gedistingeerde mode konden veroorloven. In 1973 sloot het bedrijf de deuren en nu moeten wij het doen met het mooie gebouw, de foto’s en de herinneringen.
Ik laat je het mooie gebouw zien tijdens mijn wandeling met als thema ‘Winkelarchitectuur’. Stuur me een email mail@ikgidsudoordenhaag.nl als je geïnteresseerd bent.
9 reacties op “Kühne – Haute couture in Den Haag”
Beste Jacqueline,
Wat is dit nou toch weer een enig verhaal. Zo gaan de gebouwen weer leven en krijgen ze veel meer karakter.
Ik heb ervan genoten.
Met veel dank en mijn goede wensen,
Koosje
Beste Koosje,
Hartelijk bedankt voor je mooie reactie. Het was erg leuk de reacties op mijn oproep te verzamelen en het artikel te schrijven.
Hartelijke groeten,
Jacquelin
Mijn moeder Adriana Groen heeft hier als jong meisje gewerkt.
Zo leuk om hierover te lezen.
Zo vertelde ze dat ze op het balkon hadden gestaan als de gouden koets langs kwam op Prinsjesdag.
En dat ze de hond van haar leidinggevende uit mocht laten
Ga zoeken of ik hier nog foto’s of andere informatie van heb.
Groetjes van Emmy
Ja, in de tijd van Juliana en de eerste jaren van Beatrix ging de stoet op Prinsjesdag via de Kneuterdijk en de Lange Vijverberg. Dan had je op het balkon van Kühne inderdaad een fantastische plek om te kijken en te zwaaien. Een eigen balkonscene!
Beste Jacqueline,
Ik ben op zoek naar de naam van de luxe lederwaren zaak naast Kuhne destijds, meen dat het Zumpolle wasbaar wordt door anderen gewezen op Zumpolle aan de Venestraat, ik hoop dat u mij kunt helpen?
Vriendelijke groet
Ger van Gessel
Zumpolle zat inderdaad in de Venestraat. Op de Plaats vind ik alleen een firma Helweg, maar die is in 1909 al failliet gegaan.
Vandaag dit article op Facebook gevonden. Ik woon in Canada maar ben in Den Haag geboren, heel lang geleden….! Woonde daar tot 1970 dus veel komt me bekent voor en heel fijn om alles the lezen.
Dank je wel en groeten vanuit Vancouver.
Wat leuk te weten dat dit artikel ook aan de andere kant van de wereld gelezen wordt!
Ook mijn moeder kwam na de mode vakschool Leeuwarden naar Den Haag bij Kühne. Daarvoor kwam ze van doveninstituut Guyot in Groningen. Er werkte vertelde ze me nog een dove man, waardoor ze er terecht kon. Toen ze in 1958 ging trouwen mocht ze niet blijven, zo ging dat trouwen is ontslag. Ze vertelde over de maatpakken op de halve cm maken. Toen heel lang in mijn leven repareerde ze al mijn kleding. Ze heet Emmy Bloem komt van Terschelling