Mijn oma van moederskant had een grote liefde voor films. En ze liet ons, haar kleinkinderen, ruim delen in die liefde. Dus heb ik samen met haar genoten van grote filmmusicals als The Sound of Music en My Fair Lady. En hard gelachen bij de rare capriolen van de Gendarmes van Saint Tropez. En dank zij haar heb ik oog gekregen voor de gebouwen waar de films vertoond werden, waaronder een aantal mooie art deco bioscopen.
Art deco
De opkomst van bioscopen in Nederland viel ongeveer samen met de opkomst van de art deco. Deze kunststroming dankt haar naam aan de in Parijs gehouden tentoonstelling ‘Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes’. Die tentoonstelling was in 1925, maar al zeker 10 jaar daarvoor waren er ontwerpen voor gebouwen met art deco kenmerken.
Waar herken je art deco aan: rijke kleuren, geometrische figuren, zigzaglijnen, en gestileerde vormen. Die rijke kleuren zijn bij bioscopen dan vooral terug te vinden in het interieur en minder aan de gevel.
Art deco bioscopen in Den Haag
Laat ik beginnen met het slechte nieuws: In Den Haag zijn geen mooie, rijke, art deco bioscoopinterieurs meer over. Maar we kunnen gelukkig nog wel van de gevels genieten.
Studio – Kettingstraat
In 1912 werd in de Kettingstraat de eerste echte Haagse bioscoop geopend, onder de naam Residentie Bioscoop. Al eerder waren in Den Haag films vertoond, al in 1896 in het Kurhaus, maar dit was het eerst gebouw dat speciaal voor filmvoorstellingen werd gebouwd. De architect was Lodewijk Simons.
In 1934 werd de naam veranderd in Studio. In mijn herinnering was het vooral een sexbioscoop, al was dat slechts van 1979 tot 1987. Sinds 1990 zit er geen bioscoop meer in het pand, het is nu een House & Techno Club.
Rex – Lange Poten
Waar we nu de aan de Lange Poten de centrumvestiging van Boekhandel Paagman binnen kunnen lopen, was tot 1977 de bioscoop Rex. Het gebouw is uit 1919 van de Haagse architect Cornelis van den Hoogenband in opdracht van de N.V. Maatschappij tot Exploitatie van Hotels, Restaurants & Koffiehuizen. In 1978 brandde het pand volledig uit en daarna is er achter de gevel een vrijwel geheel nieuw pand opgetrokken.
Asta - Spui
Asta aan het Spui beleefde op Eerste Kerstdag 1921 zijn openingspremière. In de Telegraaf van 29 december stond: “.. de Residentie heeft haar bioscooppaleis gekregen” … “het theater biedt plaats aan een kleine tweeduizend bezoekers en de totstandkoming heeft een slordige paar millioen gekost”. Tijdens deze première speelde het huisorkest, dat veel bioscopen toen hadden, een speciaal gecomponeerde “Asta mars”. De bioscoop is vernoemd naar de in die tijd beroemde filmactrice Asta Nielsen.
Het gebouw was een ontwerp van architect Jan Willem van der Weele en interieur- en glasontwerper Chris Lambeau. Het werd al in 1938 vervangen door de huidige gevel die werd ontworpen door Van den Hoek. In 1985 is de laatste film vertoond.
Wil je meer mooie art deco (en art nouveau) panden in de Haagse binnenstad zien? Doe dan met familie of vrienden de wandeling ‘Art Nouveau & Art Deco’
2 reacties op “Art Deco Bioscopen”
Alle bioscopen zijn mij bekend, ik ging zeker 1x p.w. naar de bioscoop met vriendinnen en later met mijn vriendje.
Ja, dat was voor Netflix en al dat andere moois dat je nu thuis kan ontvangen…