Den Haag is bekend om zijn statige lanen en pleinen. Veel minder bekend is dat bijna alle imposante huizen aan die lanen en pleinen een koetshuis hadden. De ruimte waar rijtuigen en alles wat daarbij hoorde, werden gestald en onderhouden. Iemand die daar alles over kan vertellen is Nicolaas W. Conijn, voorzitter van de Stichting Hippomobiel Erfgoed.
Hippomobiel Erfgoed
“Bij erfgoed denken de meeste mensen aan gebouwen. Daarnaast realiseert men zich ook nog wel dat gouden, zilveren en porseleinen voorwerpen tot ons erfgoed behoren. Maar er is ook mobiel erfgoed. Dat vertelt ons hoe we ons in de loop der eeuwen verplaatst hebben.
Natuurlijk voor de langste periode met behulp van paardenkracht en dat levert het hippomobiel erfgoed op. De Stichting Hippomobiel Erfgoed maakt zich sterk voor het behoud van rijtuigen en alles wat daarbij hoort.
Want behalve de rijtuigen zijn ook de tuigen en livreien belangrijk. We willen niet alleen de objecten bewaren en restaureren, ook het ambacht dat nodig is om dat nodig is om dit te kunnen doen, willen we doorgeven. Daarnaast willen we de tradities van het gebruik laten zien.”
Zien en gezien worden
“Rijtuigen waren natuurlijk belangrijk als transportmiddel. Maar ze hebben eeuwenlang ook een rol gespeeld in het sociale leven. Het Lange Voorhout was zo’n plek waar de adel, de gegoede burgerij en ambassadeurs in hun rijtuigen op en neer reden. Het was een kwestie van ‘zien en gezien worden’.”
Paleis Lange Voorhout
“Op het Lange Voorhout gaat veel veranderen. De Amerikaanse Ambassade is verhuisd, wat plannen geeft om het Escher Museum naar het gebouw op de hoek van het Korte Voorhout te verhuizen. Het Paleis Lange Voorhout, het gebouw waar het Escher Museum nu in zit, komt dan vrij om een Oranje-Nassau Museum in te vestigen.
Achter het Paleis Lange Voorhout, aan het Smidswater, vind je nog de koetshuizen die daar in de eerste helft van de 19e eeuw zijn gebouwd.”
Koningin Emma
“Nadat haar dochter Wilhelmina in 1901 was getrouwd, is Koningin Emma in het Paleis Lange Voorhout gaan wonen. Zij had haar eigen staldepartement, dus de koetshuizen aan het Smidswater werden intensief gebruikt. Ze voerde de kleuren van het vorstendom Waldeck Pyrmont, zodat haar koetsen en livreien in zwart en geel waren uitgevoerd. Emma overleed in 1934 en het paleis werd niet langer bewoond.
Haar kleindochter Koningin Juliana, die op Paleis Soestdijk woonde, gebruikte Paleis Lange Voorhout als werkpaleis. Koningin Beatrix nam een paar jaar na haar aantreden in 1980 Paleis Noordeinde als werkpaleis in gebruik. Juliana, die nog steeds eigenaar van het paleis was, verkocht in 1990 Paleis Lange Voorhout en de koetshuizen en die laatste zijn sindsdien in particulier eigendom en gebruik.”
In ere herstellen
“In de koetshuizen zijn nog veel details bewaard waaraan je kunt zien wat het oorspronkelijk gebruik was. Dat maakt dat er een unieke kans is om ze in ere te herstellen. Den Haag profileert zich als Koninklijke Residentie en dat moeten we in de stad zichtbaar maken.
We hebben sinds enige jaren de zomeropenstellingen van het Paleis Noordeinde en de Koninklijke Stallen, maar in de rest van het jaar zijn deze gebouwen alleen aan de buitenkant te bewonderen.Het zou geweldig zijn als bezoekers in een Oranje-Nassau Museum in Paleis Lange Voorhout én de koetshuizen kunnen zien en beleven wat de aanwezigheid van het huis van Oranje-Nassau voor Den Haag heeft betekent en nog steeds doet.”
