Panorama Mesdag in Den Haag

Ik maak graag een wandeling op het strand, maar ben wel een mooi-weer-loper. Gelukkig hebben we in Den Haag een alternatief bij slecht weer. We kunnen van de zee, de duinen en het strand genieten in het Panorama Mesdag in de Zeestraat.

Onderneming

Wat niet veel mensen weten: het Panorama Mesdag is begonnen als een onderneming en is dat ook nog steeds. In de tweede helft van de 19e eeuw waren panorama’s net zo populair als nu een virtual reality bril waar je je smartphone in kan stoppen. Ondernemers zagen dan ook mogelijkheden om er geld mee te verdienen. Het was een Belgische firma die de schilder Hendrik Willem Mesdag benaderde om dit project op te zetten. Zij wilden een ‘Haags maritiem Panorama’.

Aanpak en uitvoering

Zoals voor ieder schilderij waren er ook voor het panorama eerst voorbereidingen nodig. Mesdag en de jonge schilder George Breitner maakten schetsen. En Mesdag is op het Seinpostduin gaan staan, destijds het hoogste duin van Scheveningen. Op een glazen cilinder tekende hij het profiel van het panorama. Met een lichtbron in de cilinder projecteerde hij dit profiel op het grote doek, 14,5 meter hoog en 114,5 meter lang.
Voor het uiteindelijke schilderwerk waren 4 maanden nodig. Mesdag deed dat niet alleen, hij heeft een aantal specialisten ingeschakeld: George Breitner voor de cavalerie die bezig is met oefeningen op het strand. Théophile de Bock zorgde voor de duinen en de lucht in het zuiden. Mesdag zelf schilderde de boten en de zee. Hij kreeg ook nog hulp van zijn vrouw Sientje Mesdag – Van Houten en van Bernard Blommers. Het panorama werd getoond in een speciaal geconstrueerd, zestien kantig gebouw, zodat de bezoekers echt ‘in’ het panorama stonden.

Zakelijk succes?

De opening van dit maritieme panorama was op 1 augustus 1881. Maar blijkbaar was de populariteit van panorama’s al weer aan het afnemen. Al in 1885 ging de onderneming failliet. Mesdag was zelf behoorlijk bemiddeld en omdat hij het werk niet verloren wilde laten gaan, heeft hij het zelf gekocht. Ondanks een uitbreiding met expositiezalen is het tijdens het leven van Mesdag niet gelukt om de onderneming in de zwarte cijfers te krijgen. Hij heeft de tekorten steeds uit zijn eigen zak aangevuld.
Mesdag en zijn vrouw stierven zonder kinderen en hun neven en nichten waren hun erfgenamen. Zij hadden het geluk dat de Gemeente Den Haag tot 1934 het hele complex huurde om er de afdeling Nieuwe Kunst van het Gemeentemuseum in onder te brengen. Door de lage toegangsprijzen die de Gemeente vroeg, kwamen er steeds meer bezoekers.

Vandaag de dag

Tot mijn grote genoegen is het Panorama er nog steeds. Dat is gelukt door ook na 1934 de expositiezalen te verhuren en af en toe een schilderij te verkopen. Dat laatste was vooral nodig om groot onderhoud te bekostigen. Na de Tweede Wereldoorlog steeg het aantal bezoekers tot 150 à 200 duizend per jaar en dat is zo gebleven. Het Panorama is echte aanrader, niet alleen voor bezoekers aan onze stad, ook als je in Den Haag woont, zou je er minstens 1 keer per jaar naar binnen moeten.

Het Panorama Mesdag is gelegen in het mooie Willemspark in Den Haag. Dit deel van Den Haag kun je beter leren kennen tijdens de Willemspark Wandeling.