Als ik vroeger een nieuw schrift kreeg, schreef ik daar natuurlijk mijn naam op. Maar ook een hele serie aanduidingen: de plaats waar ik woonde, de provincie, Nederland, Europa, De Wereld….
Inmiddels woon ik in de provincie Zuid-Holland en is het tijd om eens te kijken hoe die provincie is ontstaan.
Graafschap Holland
Rond het jaar 800 heerste Karel de Grote in Europa. Zijn rijk was zo groot dat hij plaatselijke bestuurders nodig had. Een graaf was zo’n vertegenwoordiger van de vorst. In 1101 krijgt een van de graven voor het eerst de titel “comes de Hollant” (graaf van Holland). Het gaat hier om Floris II. Zijn voorvaderen stonden nog bekend als graven van West-Frisia. Het wapen van het Graafschap Holland was de rode leeuw.
De laatste graaf van Holland was Philips II (1527 – 1598), die nog veel meer titels had. Hij was ook hertog van Brabant, hertog van Gelre, graaf van Vlaanderen etc. En waarschijnlijk voor hem het meest belangrijk: hij was de koning van Hispanje die door Wilhelmus van Nassouwe altijd werd geëerd. De inwoners van Holland en van de andere gewesten waren het niet eens met de manier waarop hij regeerde en met zijn vervolging van de protestanten. Dus kwamen ze in 1568 tegen hem in opstand.
Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Na de lange strijd, 80 jaar, tegen Philips II en zijn opvolgers, werd in 1648 de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkend. In deze republiek was Holland het meest machtige gewest (een ander woord voor provincie). Dit gewest werd bestuurd door de Staten van Holland die vergaderden in Den Haag. De afgevaardigden van 18 steden kwamen regelmatig naar onze stad om te overleggen en besluiten te nemen.
‘Frans-Bataafse’ tijd
In 1795 was er weer een opstand, ook wel de Bataafse revolutie genoemd. De zeggenschap van de 18 Hollandse steden werd afgeschaft en Holland werd verdeeld in 55 kiesdistricten waarin de bewoners 1 afgevaardigde voor het bestuur van de provincie konden kiezen. Deze periode van wat je wel democratie mag noemen, duurde echter kort. In Frankrijk kwam Napoleon Bonaparte aan de macht en hij zorgde voor grote veranderingen, ook in Nederland. In 1807 werd Holland verdeeld in de departementen Amstelland met als hoofdstad Haarlem en Maasland met Den Haag. Later werd Maasland omgedoopt in het “Départment de Bouches de la Meuse” (= departement van de Maasmondingen).
Uniformiteit
Behalve nieuwe bestuurlijke indelingen, zorgde Napoleon ook voor het opheffen van de verschillen tussen de gewesten. Je moet je voorstellen dat er in de verschillende provincies verschillende maten en gewichten werden gebruikt en andere munten. Napoleon maakte daar 1 stelsel van. Ook voerde hij in 1811 de burgerlijke stand in. Geboortes, huwelijken en sterfgevallen moesten bij het gemeentehuis worden aangegeven.
Koninkrijk der Nederlanden
Nadat Napoleon in 1815 was verslagen, werd Willem I koning van het Koninkrijk der Nederlanden. In dit Koninkrijk werd de zelfstandigheid van de gewesten of provincies niet hersteld. Holland werd één provincie, maar wel met 2 bestuurders. Die werden toen nog in alle provincies gouverneurs genoemd. In 1840 kwam de definitieve splitsing in Noord- en Zuid-Holland die we vandaag nog steeds kennen. Bij de boedelscheiding kreeg Zuid-Holland de rode leeuw mee in het provinciewapen en in de provincievlag.
In de huidige provincie Zuid-Holland wonen 3,5 miljoen mensen op minder dan 3000 vierkante kilometer. Voor wie regelmatig Den Haag via de Utrechtse Baan binnenrijdt, is het Provinciehuis een bekend gebouw.
Wat daar gebeurt is voor veel van deze inwoners minder bekend. Op de website www.zuid-holland.nl vind je onderwerpen als: ruimte, verkeer en vervoer, energie, veiligheid. En lokaal bestuur, want de provincies moeten toezicht houden op de gemeenten, zeker op financieel gebied. Eén keer in de 4 jaar mogen we naar de stembus voor de verkiezingen van de Provinciale Staten van Zuid-Holland. Een mooie aanleiding om eens stil te staan bij onze provincie.
Wil je meer horen over verkiezingen en regeren? Doe met vrienden of familie een stadswandeling door Den Haag.
* Collectie Rijksmuseum
