Sint Sebastiaan en zijn doelen

20 januari is de naamdag van de heilige Sint Sebastiaan. Afbeeldingen van deze heilige laten vaak een schaars geklede jongeling zien, gewond door meerdere pijlen. Deze straf werd hem in de derde eeuw na Christus opgelegd door zijn baas, de Romeinse keizer Diocletianus. Sebastiaan was de leider van de keizerlijke lijfwacht. Diocletianus had weinig op met christenen. Sterker, hij had tijdens zijn regering het dominaat ingevoerd: Voortaan golden de keizers overal in het rijk als ‘dominus et deus’: heer én god.

Het was dus zeer gewaagd van Sebastiaan dat hij zich tot christen bekeerde. En hij ging nog een stap verder, hij hielp medechristenen die door de keizer werden vervolgd. Niet helemaal verwonderlijk dus, dat hij bij de keizer in ongenade viel toen deze ontdekte dat Sebastiaan in het verkeerde kamp was beland. Na zijn heiligverklaring werd Sebastiaan de patroonheilige van de schutters, een fraai staaltje van christelijke vergevingsgezindheid.

Schuttersgilde Sint Sebastiaan in Den Haag

Ook in Den Haag is een schuttersgilde naar Sint Sebastiaan genoemd en wel het gilde van de handboogschutters. In de tijden van de Republiek der Zeven Verenigde Provincies werd deze schutterij op bevel van Willem van Oranje omgesmeed tot een gewapende burgerwacht. De leden moesten hun wapens en uniformen zelf betalen. Op die manier werden de burgers verantwoordelijk voor de verdediging van Den Haag en het handhaven van de interne orde, zonder dat het de overheid extra geld kostte.

Een oefenterrein van de schutterij noemt men ‘Doelen’ en in Den Haag was er zo’n terrein in het gebied dat nu ligt tussen de Korte Vijverberg, Tournooiveld, Lange Houtstraat en Doelen(!)straat. Het Sebastiaangilde had daar ook een gebouw, dat echter aan het einde van de 16^e eeuw te klein was. Om aan geld te komen, is grond van het oefenterrein verkocht. Een klein stuk van de Hofvijver werd gedempt en daarop werd de Korte Vijverberg aangelegd. Daarop zijn deftige huizen gebouwd en een nieuw onderkomen voor de schutters.

Sint Sebastiaan vandaag de dag

Dit gebouw is er nog en is nu het onderkomen van het Haag Historisch Museum. Het is gebouwd in de Hollands Classicistische stijl en was in 1636 klaar. De architect is vermoedelijk Arend van ‘s-Gravenzande.

Het schuttersgilde leeft voort in de Haagsch Handboogschuttersgilde Sint Sebastiaen. Als je op de Korte Vijverberg wandelt, hoef je niet bang te zijn dat het lot van Sint Sebastiaan ook jou zal treffen. Deze vereniging heeft een oefenbaan in Wassenaar aan het Groenendaal.

Over de Haagse schutterijen en hun gebouwen vertel ik je tijdens mijn stadswandeling ‘Haagse Historie’