Ik ben opgegroeid met de reclameslogan ‘Melk is goed voor elk’. En nog dagelijks drink ik mijn portie (karne)melk. Fietsend en lopend door Den Haag kijk ik ook graag naar mooie sporen van wat ooit een bloeiende zuivelindustrie was.
De Sierkan
Lange tijd was de melk die mensen kochten van slechte kwaliteit. Ze werd afgeroomd of verdund met water en de hygiëne liet ook te wensen over. In de tweede helft van de 19e eeuw drong het besef door dat de productie en verkoop van melk beter moest.
Een belangrijk moment was in 1878 de oprichting van de ’s-Gravenhaagsche Melkinrichting, later bekend als ‘De Sierkan, die als doel had ‘den verkoop van zuivere, onvervalschte, niet afgeroomde en niet verdunde melk’.
Om de belofte van kwaliteit ook te kunnen waarmaken, had dit bedrijf boerderijen, zuivelfabrieken, winkels en melkinrichtingen. Bij het 50-jarig bestaan waren er meer dan 50 winkels en kiosken in Den Haag en omstreken. In de zomer had De Sierkan ook nog drie strandtenten.
De Landbouw
Een ander zuivelbedrijf ontstond omdat een aantal boeren niet tevreden waren over de prijs die ze voor hun melk kregen. Ze besloten een eigen melkinrichting te beginnen onder de naam ‘De Landbouw’.
Ze bouwden een fabriek met winkel en melksalon en hadden al gauw vestigingen op meerdere plekken in Den Haag. In een melksalon stonden tafels en stoelen en konden de klanten genieten van frisse melk en andere zuivelproducten.
Van Grieken
In 1899 begon Hendrik van Grieken, een boerenzoon uit Mijdrecht, een melkhandel in de Schilderswijk. Deze wijk was toen in aanbouw, dus het aantal klanten groeide. Ook begon Van Grieken aan andere melkslijters te leveren. In 1937 was een groter pand nodig en verhuisde het bedrijf, dat inmiddels een complete zuivelfabriek was, naar de Loosduinseweg. De klanten werden verleid met de verkoopslogan ‘Voor gezonden en zieken, melk van Van Grieken’.
Schoolmelk
In de 30er jaren bleek uit onderzoek dat kinderen die op school melk kregen minder vaak ziek waren, zich beter konden concentreren, beter konden leren en langer waren. De Haagse schoolkinderen kregen in 1941 voor het eerst schoolmelk. In die oorlogstijd kwam deze extra aanvulling erg goed uit.
Omdat, zeker in het begin, niet alle scholen een ijskast of koelkast hadden, hebben nog hele generaties niet al te beste herinneringen aan de lauwe melk die ze moesten drinken.
Fusies
Door een hele reeks aan fusies bestaan de Haagse zuivelbedrijven niet meer als zodanig. Maar we kunnen nog wel, lopend of op de fiets, een aantal mooie of leuke details terugvinden van hun aanwezigheid in Den Haag.
Meer horen? Doe met met vrienden of familie de stadswandeling Hagenaars en hun Eten en Drinken.
Bron: ‘Het leven begint met melk’ – Geschiedenis van de zuivelindustrie in de Haagse regio. J.J. Havelaar en A.G. van der Horst-Voorn. – Uitg. Stichting Haags Industrieel Erfgoed – 2007
2 reacties op “Melk in Den Haag”
Wie weer de naam van de melkboer jaren 60 hoek van Speijkstraat 180 van Diemenstraat..ik was bevriend met de dochters Elly en Gemma. Misschien zijn er nog foto’s van. Heel graag reaktie..alvast bedankt
Begin jaren 70 was er een winkel Van Grieken in de Stevinstraat Scheveningen. Een vriendelijke weduwe met 5 zoons, geboren in de jaren ca 1955 – 1965. Het was een fijne winkel. Weet iemand meer over deze familie ?